Vibhakti

M-a | Neuter-a | F-aa
M-ih |         | F-ih
M-uh | Neuter-u |        
| F-ii
M-an | N-an | F-an
M-an xw| N-an xw| F-an xw (extra weak)

Noun, Adjective, Case

Of course Nouns and Adjectives are different, because one modifies the other, but in Sanskrit both modifier and modified get the same Case when the noun has one role in the sentence and the adjective modifies the noun. Like:

Suppose you have a dog, kukkura, and it is a bad dog, duʂʈa kukkura, but the point of this dog in a sentence is that something belongs to the bad dog, say its place, sthānam, then both the bad and the dog are in the possessive case, bad-of dog-of place: duʂʈasya kukkurasya sthānam tatra asti, "Bad's dog's place there is", or "The bad dog's place is there." Both head noun and modifier adjectives all separately are given the same case.

Vibhakti means Case, and Sanskrit has 8, namely 1-7 for those which define a role relative to the Verb, and Sambodhana or Vocative which doesn't get a number (or gets zero, v0) because it has no role with a verb, yo. I use vN to identify each one, so v7 is Vibhakti #7, Locative (the numbers are entirely traditional).

Also there are similar but often quite different vibhakti tables for masculine, feminine and neuter, as well as the various final sounds in the modified noun.

So M-a would indicate a Masculine noun ending in -a, like puruṣah

M-a (puruṣah)

Goldman p62
Case NameSingularDualPluralOrdinalRole
Nominative   
-ah -au -aahprathamaa (v1)Subject
Accusative   
-am -au -aandvitiiyaa (v2)Object
Instrumental 
-ena -aabhyaam-aihtritiiyaa (v3)Means,Method
Dative       
-aaya-aabhyaam-ebhyahcaturthii (v4)Recipient
Ablative     
-aat -aabhyaam-ebhyahpancamii (v5)Source
Genitive     
-asya-ayoh -aanaamshashtii (v6)Possessor
Locative     
-e -ayoh -eSusaptamii (v7)Location
Vocative     
-a -au -aahsambodhana (v0)Calling to, Addressee

Your Super Power: Memory

My first attempted mnemonic was ah-am-ena-aaya-aat-asya-e which are the M-a sg Singular vibhaktis, in the first column. I thought I could economize because some columns are pretty redundant. But learning columns although it's rather compact, is harder than learning rows. First, they are too long. Learning rows with all the redundancy is pretty easy; you can just focus especially on the unpredictable parts once they start to seem predictable. That is, you memorize it once, then the redundant ones when you see them you don't quite have to fully memorize it a second time; you can just recognize them already where they are and what they indicate. It's actually easier than remembering a table half-full of links to the first occurrence, or blanks to implicitly refer over. You actually get them for free.

I'm going to tag new, not-yet-redundant elements with boldface, below. That is, it is not bold if it repeats an element..

  • in the same paradigm in the same column (same number).
  • in a different paradigm in the same column and row (same number and case).

So maybe learn row-wise, all the rows, -ah -au -aah prathamaa ("first"), then -am -au -aan dvitiiyaa ("second"), etc. I myself tried to memorize columns, but now I'm starting over row-wise, in the middle of second year. It's up to you.

But if you will give it a try and gradually master the art of memorization, in your own way, with your own mix of familiarization, meaning-finding, path-laying, and checked repetition, you can then use this new superpower to put them all in your memory, and practice retrieval a few times until you don't just know but you know you know, and then it is solid, and you can use it later anytime.

M-ah (puruṣah)

Goldman p62
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-ah -au -aah
Acc v2
-am -au -aan
Instr v3
-ena -aabhyaam-aih
Dat v4
-aaya-aabhyaam-ebhyah
Abl v5
-aat -aabhyaam-ebhyah
Gen v6
-asya-ayoh -aanaam
Loc v7
-e -ayoh -eSu
Voc v0
-a -au -aah

Neuter-am (pustakam)

Goldman p63
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-am -e -aani
Acc v2
-am -e -aani
Instr v3
-ena -aabhyaam-aih
Dat v4
-aaya-aabhyaam-ebhyah
Abl v5
-aat -aabhyaam-ebhyah
Gen v6 
-asya-ayoh -aanaam
Loc v7 
-e -ayoh -eSu
Voc v0 
-a -e -aani

F-aa (kanyaa)

Goldman p79
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-aa -e -aah
Acc v2
-aam -e -aah
Instr v3
-ayaa -aabhyaam-aabhih
Dat v4
-aayai-aabhyaam-aabhyah
Abl v5
-aayaah -aabhyaam-aabhyah
Gen v6 
-aayaah-ayoh -aanaam
Loc v7 
-aayaam -ayoh -aasu
Voc v0 
-e -e -aah

M-ih (munih)

Goldman p91
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-ih -ii -ayah
Acc v2
-im -ii -iin
Instr v3
-inaa -ibhyaam-ibhih
Dat v4
-aye -ibhyaam-ibhyah
Abl v5
-eh -ibhyaam-ibhyah
Gen v6 
-eh -yoh -iinaam
Loc v7 
-au -yoh -iSu
Voc v0 
-e -ii -ayah

F-ih (gatih)

Goldman p92
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-ih -ii -ayah
Acc v2
-im -ii -iih
Instr v3
-yaa -ibhyaam-ibhih
Dat v4
-yai -ibhyaam-ibhyah
Abl v5
-yaah | -eh -ibhyaam-ibhyah
Gen v6 
-yaah | -eh -yoh -iinaam
Loc v7 
-yaam | -au -yoh -iSu
Voc v0 
-e -ii -ayah

M-uh (Satruh)

Goldman p93
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-uh -uu -avah
Acc v2
-um -uu -uun
Instr v3
-uNaa -ubhyaam-ubhih
Dat v4
-ave -ubhyaam-ubhyah
Abl v5
-oh -ubhyaam-ubhyah
Gen v6 
-oh -voh -uunaam
Loc v7 
-au -voh -uSu
Voc v0 
-o -uu -avah

Neuter-u (madhu)

Goldman p93
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-u -unii -uuni
Acc v2
-u -unii -uuni
Instr v3
-unaa -ubhyaam -ubhih
Dat v4
-une -ubhyaam -ubhyah
Abl v5
-unah -ubhyaam -ubhyah
Gen v6 
-unah -unoh -uunaam
Loc v7 
-uni -unoh -uSu
Voc v0 
-o | -u -unii -uuni

F-ii (devii)

Goldman p113
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-ii -yau -yah
Acc v2
-iim -yau -iih
Instr v3
-yaa -iibhyaam-iibhih
Dat v4
-yai -iibhyaam-iibhyah
Abl v5
-yaah -iibhyaam-iibhyah
Gen v6 
-yaah -yoh -iinaam
Loc v7 
-yaam -yoh -iSu
Voc v0 
-i -yau -yah


M-an strong/weak (aatman)

Goldman p139
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-aa -aanau -aanah
Acc v2
-aanam -aanau -anah
Instr v3
-anaa -abhyaam-abhih
Dat v4
-ane-abhyaam-abhyah
Abl v5
-anah -abhyaam -abhyah
Gen v6
-anah -anoh -anaam
Loc v7
-ani -anoh -asu
Voc v0
-an -aanau -aanah

Neuter -an strong/weak (karman)

Goldman p140
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-a -aNi -aaNi
Acc v2
-a -aNi -aaNi
Instr v3
-aNaa -abhyaam-abhih
Dat v4
-aNe-abhyaam-abhyah
Abl v5
-aNah -abhyaam -abhyah
Gen v6
-aNah -aNoh -aNaam
Loc v7
-aNi -aNoh -asu
Voc v0
-an | -a -aNi -aaNi

M-an strong/weak/weakest (raajan)

Goldman p140
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-aa -aanau -aanah
Acc v2
-aanam -aanau -nah
Instr v3
-naa -abhyaam-abhih
Dat v4
-ne-abhyaam-abhyah
Abl v5
-nah -abhyaam -abhyah
Gen v6
-nah -noh -naam
Loc v7
-ni | -ani -noh -asu
Voc v0
-an -aanau -aanah

N-an strong/weak/weakest (naaman)

Goldman p141
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-a -ni | -ani -aani
Acc v2
-a -ni | -ani -aani
Instr v3
-naa -abhyaam-abhih
Dat v4
-ne-abhyaam-abhyah
Abl v5
-nah -abhyaam -abhyah
Gen v6
-nah -noh -naam
Loc v7
-ni | -ani -noh -asu
Voc v0
-an | -a -ni | -ani -aani


N-aḥ (tapaḥ)

Goldman p140
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-aḥ -asī -aaṃsi
Acc v2
-aḥ -asī -aaṃsi
Instr v3
-asaa -obhyaam-obhih
Dat v4
-ase-obhyaam-obhyah
Abl v5
-asah -obhyaam -obhyah
Gen v6
-asah -asoh -asaam
Loc v7
-asi -asoh -aḥsu
Voc v0
-aḥ -asii -aaṃsi

M|F- (aḥ | as) (angiraḥ | s)

Goldman p158
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-aaḥ -asau -asaḥ
Acc v2
-asam -asau -asaḥ
Instr v3
-asaa -obhyaam-obhih
Dat v4
-ase -obhyaam-obhyah
Abl v5
-asah -obhyaam -obhyah
Gen v6
-asah -asoh -asaam
Loc v7
-asi -asoh -aḥsu
Voc v0
-aḥ -asii -aaṃsi


N-is (haviḥ)

Goldman p1??
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-iḥ -iṣii -iiṃṣi
Acc v2
-iḥ -iṣii -iiṃṣi
Instr v3
-iṣaa -irbhyaam-irbhih
Dat v4
-iṣe-irbhyaam-irbhyah
Abl v5
-iṣah -irbhyaam -irbhyah
Gen v6
-iṣah -īṣoh -iṣaam
Loc v7
-iṣi -iṣoh -iḥṣu
Voc v0
-iḥ -iṣii -iiṃṣi

N -us (dhanus)

Goldman p1??
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-uḥ -uṣii -uuṃṣi
Acc v2
-uḥ -uṣii -uuṃṣi
Instr v3
-uṣaa -urbhyaam-urbhih
Dat v4
-uṣe -urbhyaam-urbhyah
Abl v5
-uṣah -urbhyaam -urbhyah
Gen v6
-uṣah -uṣoh -uṣaam
Loc v7
-uṣi -uṣoh -uḥṣu
Voc v0
-uḥ -uṣii -uuṃsi


M-tṛ (pitṛ)

Goldman p??
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-taa -tarau -araḥ
Acc v2
-taram -tarau -tṛṛṇ
Instr v3
-traa -tṛbhyaam-tṛbhiḥ
Dat v4
-tre-tṛbhyaam-tṛbhyaḥ
Abl v5
-tuḥ | -tur -tṛbhyaam-tṛbhyaḥ
Gen v6
-tuḥ | -tur -troḥ -tṛṛṇaam
Loc v7
-tari -troḥ -tṛṣu
Voc v0
-taḥ,-tara-tarau -taraḥ

Neuter-tṛ (daatṛ)

Goldman p63
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-tṛ -tṛṇii -tṛṛṇi
Acc v2
-tṛ -tṛṇii -tṛṛṇi
Instr v3
-tṛṇa -tṛbhyaam-tṛbhiḥ
Dat v4
-tṛṇe-tṛbhyaam -tṛbhyaḥ
Abl v5
-tṛṇaḥ -tṛbhyaam-tṛbhyaḥ
Gen v6 
-tṛṇaḥ-tṛṇoḥ -tṛṛṇaam
Loc v7 
-tṛṇi -tṛṇoḥ -tṛṣu
Voc v0 
-tṛ -tṛṇii -tṛṛṇi

F-tṛ (maatṛ)

Goldman p??
CaseSingularDualPlural
Nom v1 
-taa -tarau -araḥ
Acc v2
-taram -tarau -tṛṛḥ
Instr v3
-traa -tṛbhyaam-tṛbhiḥ
Dat v4
-tre -tṛbhyaam-tṛbhyaḥ
Abl v5
-tuḥ | -tur -tṛbhyaam-tṛbhya
Gen v6
-tuḥ | -tur -troḥ -tṛṛṇaam
Loc v7
-tari -troḥ -tṛṣu
Voc v0
-taḥ,-tara -tarau -taraḥ

| My Sanskrit Home | Devanagari Script | Grammar | Verbs | Nouns | Pronouns | Morphology | Compounds | Indeclinables |